TÜRKLERİN KULLANDIĞI TAKVİMLER
Türklerin Tarihte kullandıkları Takvimler, Türklerin Kullandığı Takvimler
Türklerin kullandığı takvimler, Türklerin kullandığı takvimler hangileridir?
Zaman ve Takvim insanlar zaman kavramını algılamaya
başladıkları andan itibaren, geçmişi, şimdiki zamanı ve geleceği daha iyi
değerlendirebilmek amacıyla zamanı yıllara, aylara, haftalara ve günlere bölerek
hesaplamışlardır. Böylece takvimler ortaya çıkmıştır.
Takvim; zamanı Dünya ve
Ayin hareketlerine göre ay, hafta, yıl gibi belirli bölümlere ayırma
sistemidir. İnsanlar günümüze kadar değişik şekillerde düzenlenmiş takvimler
kullanmışlardır. Geçmiş dönemlerde kullanılan bütün takvimler ya Ay yılını ya da
Güneş yılını esas almışlardır.
Ay yılı; Ayin Dünya
etrafında 12 defa dönmesiyle geçen süreye (354 gün) denir.
Güneş yılı; Dünya'nın Güneş etrafında tam bir dönüşü (365
gün 6 saat) sırasında geçen süreye denir
Takvimi ilk
kullananlar Sümerlerdir. Sümerler 360 gün kabul ettikleri bir yılı 30 günlük
12 aya bölmüşler ve bir günü de 12 saat gündüz, 12 saat gece olarak iki kısma
ayırmışlardır. Sümerlerin kullandığı takvim Ay yılına dayanır
Takvimi ilk kullanan topluluklardan biri de Mısırlılardır.
Mısırlılar bir yılı 365 gün olarak hesaplamışlar ve 12 aya bölmüşlerdir. Bir
ayı da 30 gün olarak kabul etmişlerdir. Mısırlıların kullandığı takvim Güneş
yılına dayanır.
 |
| Türklerin Kullandığı Takvimler |
Türklerin Kullandığı Takvimler
Türklerin İslamiyetten önceki devirlerde kullandıkları
takvim sistemi 12 Hayvanlı Türk Takvimidir.. Bu takvim 12 yılda bir devir yapar
ve Güneş yılına göre düzenlenmiştir. Her yıl bir hayvan adıyla isimlendirilir.
Bu süreye "küçük devre" , bunun beş katı olan 60 yıllık döneme ise
"büyük devre" denir. Zaman bu şekilde dönüşüm içindedir. Bir gün 12
eşit bölüme ayrılmıştır. Bunların her birine"çag" denir. Çağ 2
saatlik bir zaman karşılığıdır.
Başlangıçta Ay yılı esasına
dayanan bu takvim, Göktürkler
Döneminden itibaren Güneş yılına çevrilmiştir. Bir yıl 365 gün 5 saattir. Yıl
12 bölüme ayrılmıştır. Bunların her birine"ay" denir. Yıllar sayı ile
değil hayvan adları ile anılmaktadır. Aylar 1. ay, 2. ay gibi sayılarla belirtilir.
Türklerin milli takvimi olarak kabul edilen 12 Hayvanlı Türk Takvimi Orta
Asya'da yaşayan Moğollar, Hintliler ve Çinlilerce de kullanılmıştır.
12 Hayvanlı Türk Takvimindeki hayvan adları sırasıyla
şöyledir:
1. Sıçgan (sıçan), 2. Ud (Sığır), 3. Bars (Pars), 4.
Tavışgan (Tavşan), 5. Lu (Ejder), 6. Ilan (Yılan), 7. Yunt (At), 8. Koy
(Koyun), 9. Biçin (Maymun), 10. Tağuk (Tavuk), 11. İt (Köpek), 12. Tonguz
(Domuz)
Bu takvime göre yılbaşı yengi gün (nevruz) olarak
adlandırılan 21 Mart günü idi. Günümüzde bazı Orta Asya Türk topluluklarınca
kullanılmaktadır.
 |
| Türklerin Tarihte Kullandıkları Takvimler |
Hicri Takvim
Türkler İslamiyet'e girdikten sonra Hicri Takvimi kullanmaya
başlamışlardır. Hicri Takvim ay yılı esasına göre düzenlenmiştir. Bir ay yılı
354 gündür. Bu nedenle Güneş yılından 11 gün eksiktir. Aylar sabit olmayıp her
mevsime uğrar. Kameri Takvim de denen bu takvim, Hz. Ömer zamanında düzenlenmiş
ve başlangıç yılı olarak, Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye hicret ettiği
yılı (miladi 622) esas almıştır.
Yurdumuzda 1 Ocak 1926'ya kadar yürürlükte olan Hicri Takvim
günümüzde dini gün, ay ve bayramların belirlenmesinde kullanılmaktadır.
Celâli Takvim
Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah zamanında mali işlerde
kullanılmak üzere Ömer Hayyam başkanlığındaki bir kurul tarafından
hazırlanmıştır. Melikşah'ın "Celaleddin" lakabından dolayı
"Celali Takvimi" de denen takvim, Güneş yılına (dünyanın Güneş
etrafındaki dönmesine) göre hazırlanmıştır. Başlangıç tarihi 1079 yılı olup,
nevruz (21 Mart) yılbaşı kabul edilir.
Celali Takvimi, Selçuklulardan başka Babür Hükümdarı Ekber
Şah zamanından (1556-1603) itibaren Hindistan'da kullanılmış, Babür Devleti'nin
yıkılışından sonra terkedilmiştir.
Rumi Takvim
Ay yılı ile Güneş yılı arasındaki 11 günlük farkın doğurduğu
güçlükler, vergilerin toplanması ve diğer mali işlerin yapılmasında daha
belirgin haldeydi. Bu nedenle Osmanlı Devleti Hicret'le başlayan, fakat Güneş
yılını esas alan Rumi Takvim'i yürürlüğe koydu. 1839 yılından itibaren bütün
resmi ve mali işlemlerde kullanılan bu takvimde yıl, 1 Mart'ta başlıyordu. Osmanlılar
bu takvimi hicri 1255 yılında başlattılar. Bu tarihin miladi yıl olarak
karşılığı 1839'dur. Bu nedenle Rumi Takvim, Miladi Takvim'e göre 584 yıl
geridir.
1926 yılında Miladi Takvim'e geçilmesiyle, ülkemizde Rumi
Takvim bütçe dışında bütün resmi işlemlerden kaldırıldı. Ancak 1 Mart, mali
yılbaşı olarak kaldı. 1982 yılında mali yılbaşı da 1 Ocak tarihine alınarak bu
konudaki ikilik sona erdirilmiştir.
Miladi Takvim
Miladi Takvim günümüzde dünyanın pek çok yerinde
kullanılmaktadır. Milad doğum demektir. Gregoryan Takvimi'nde Hz. İsa'nın
doğumu, takvimin başlangıcı kabul edildiğinden, bu takvime "Miladi
Takvim" denilmiştir.
Güneş yılını esas alan bu takvimde bir yıl 365 gün 6
saattir. 1 Ocak yeni yılın başlangıcıdır. Hz. İsa'nın doğumu başlangıç kabul
edildiğinden, milattan önceki tarihler için "M.Ö", milattan sonrası
için M.S" kısaltmaları yapılır. Kısaltma belirtilmemişse tarih milattan
sonra olarak kabul edilir.
Milattan önceki tarihler, Miladi Takvimin başlangıcı olan
sıfır (0)'a doğru yaklaştıkça küçülür, milattan sonra günümüze doğru büyür.
Buna göre; milattan önceki tarihlerde sayıca büyük olan bir tarih, sayıca küçük
olan bir tarihten daha eski bir zamanı gösterir. Milattan sonraki tarihlerde
ise, küçük sayılı tarihler daha eski bir zaman, büyük sayılar ise daha yakın
zamanı gösterir.
Konu ile ilgili videoyu aşağıdan izleyebilirsiniz.
Tarihe yardımcı bilimler konusuna da göz atmanızı öneririz.
Türklerin kullandığı takvimler ödevi,
Türklerin kullandığı takvimler, Türklerin
tarihte kullandığı takvimler.
Anatomi ders notları indir.
