Ders Notları İndir: Türklerin Kullandığı Takvimler

TÜRKLERİN KULLANDIĞI TAKVİMLER

Türklerin Tarihte kullandıkları Takvimler, Türklerin Kullandığı Takvimler

Türklerin kullandığı takvimler, Türklerin kullandığı takvimler hangileridir?

Zaman ve Takvim insanlar zaman kavramını algılamaya başladıkları andan itibaren, geçmişi, şimdiki zamanı ve geleceği daha iyi değerlendirebilmek amacıyla zamanı yıllara, aylara, haftalara ve günlere bölerek hesaplamışlardır. Böylece takvimler ortaya çıkmıştır.

Takvim; zamanı Dünya ve Ayin hareketlerine göre ay, hafta, yıl gibi belirli bölümlere ayırma sistemidir. İnsanlar günümüze kadar değişik şekillerde düzenlenmiş takvimler kullanmışlardır. Geçmiş dönemlerde kullanılan bütün takvimler ya Ay yılını ya da Güneş yılını esas almışlardır.

Ay yılı; Ayin Dünya etrafında 12 defa dönmesiyle geçen süreye (354 gün) denir.

Güneş yılı; Dünya'nın Güneş etrafında tam bir dönüşü (365 gün 6 saat) sırasında geçen süreye denir

Takvimi ilk kullananlar Sümerlerdir. Sümerler 360 gün kabul ettikleri bir yılı 30 günlük 12 aya bölmüşler ve bir günü de 12 saat gündüz, 12 saat gece olarak iki kısma ayırmışlardır. Sümerlerin kullandığı takvim Ay yılına dayanır

Takvimi ilk kullanan topluluklardan biri de Mısırlılardır. Mısırlılar bir yılı 365 gün olarak hesaplamışlar ve 12 aya bölmüşlerdir. Bir ayı da 30 gün olarak kabul etmişlerdir. Mısırlıların kullandığı takvim Güneş yılına dayanır.

Türklerin Kullandığı Takvimler

Türklerin İslamiyetten önceki devirlerde kullandıkları takvim sistemi 12 Hayvanlı Türk Takvimidir.. Bu takvim 12 yılda bir devir yapar ve Güneş yılına göre düzenlenmiştir. Her yıl bir hayvan adıyla isimlendirilir. Bu süreye "küçük devre" , bunun beş katı olan 60 yıllık döneme ise "büyük devre" denir. Zaman bu şekilde dönüşüm içindedir. Bir gün 12 eşit bölüme ayrılmıştır. Bunların her birine"çag" denir. Çağ 2 saatlik bir zaman karşılığıdır.

Başlangıçta Ay yılı esasına dayanan bu takvim, Göktürkler Döneminden itibaren Güneş yılına çevrilmiştir. Bir yıl 365 gün 5 saattir. Yıl 12 bölüme ayrılmıştır. Bunların her birine"ay" denir. Yıllar sayı ile değil hayvan adları ile anılmaktadır. Aylar 1. ay, 2. ay gibi sayılarla belirtilir. Türklerin milli takvimi olarak kabul edilen 12 Hayvanlı Türk Takvimi Orta Asya'da yaşayan Moğollar, Hintliler ve Çinlilerce de kullanılmıştır.

12 Hayvanlı Türk Takvimindeki hayvan adları sırasıyla şöyledir:

1. Sıçgan (sıçan), 2. Ud (Sığır), 3. Bars (Pars), 4. Tavışgan (Tavşan), 5. Lu (Ejder), 6. Ilan (Yılan), 7. Yunt (At), 8. Koy (Koyun), 9. Biçin (Maymun), 10. Tağuk (Tavuk), 11. İt (Köpek), 12. Tonguz (Domuz)

Bu takvime göre yılbaşı yengi gün (nevruz) olarak adlandırılan 21 Mart günü idi. Günümüzde bazı Orta Asya Türk topluluklarınca kullanılmaktadır.

Türklerin Tarihte Kullandıkları Takvimler

Hicri Takvim

Türkler İslamiyet'e girdikten sonra Hicri Takvimi kullanmaya başlamışlardır. Hicri Takvim ay yılı esasına göre düzenlenmiştir. Bir ay yılı 354 gündür. Bu nedenle Güneş yılından 11 gün eksiktir. Aylar sabit olmayıp her mevsime uğrar. Kameri Takvim de denen bu takvim, Hz. Ömer zamanında düzenlenmiş ve başlangıç yılı olarak, Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye hicret ettiği yılı (miladi 622) esas almıştır.

Yurdumuzda 1 Ocak 1926'ya kadar yürürlükte olan Hicri Takvim günümüzde dini gün, ay ve bayramların belirlenmesinde kullanılmaktadır.

Celâli Takvim

Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah zamanında mali işlerde kullanılmak üzere Ömer Hayyam başkanlığındaki bir kurul tarafından hazırlanmıştır. Melikşah'ın "Celaleddin" lakabından dolayı "Celali Takvimi" de denen takvim, Güneş yılına (dünyanın Güneş etrafındaki dönmesine) göre hazırlanmıştır. Başlangıç tarihi 1079 yılı olup, nevruz (21 Mart) yılbaşı kabul edilir.

Celali Takvimi, Selçuklulardan başka Babür Hükümdarı Ekber Şah zamanından (1556-1603) itibaren Hindistan'da kullanılmış, Babür Devleti'nin yıkılışından sonra terkedilmiştir.

Rumi Takvim

Ay yılı ile Güneş yılı arasındaki 11 günlük farkın doğurduğu güçlükler, vergilerin toplanması ve diğer mali işlerin yapılmasında daha belirgin haldeydi. Bu nedenle Osmanlı Devleti Hicret'le başlayan, fakat Güneş yılını esas alan Rumi Takvim'i yürürlüğe koydu. 1839 yılından itibaren bütün resmi ve mali işlemlerde kullanılan bu takvimde yıl, 1 Mart'ta başlıyordu. Osmanlılar bu takvimi hicri 1255 yılında başlattılar. Bu tarihin miladi yıl olarak karşılığı 1839'dur. Bu nedenle Rumi Takvim, Miladi Takvim'e göre 584 yıl geridir.

1926 yılında Miladi Takvim'e geçilmesiyle, ülkemizde Rumi Takvim bütçe dışında bütün resmi işlemlerden kaldırıldı. Ancak 1 Mart, mali yılbaşı olarak kaldı. 1982 yılında mali yılbaşı da 1 Ocak tarihine alınarak bu konudaki ikilik sona erdirilmiştir.

Miladi Takvim

Miladi Takvim günümüzde dünyanın pek çok yerinde kullanılmaktadır. Milad doğum demektir. Gregoryan Takvimi'nde Hz. İsa'nın doğumu, takvimin başlangıcı kabul edildiğinden, bu takvime "Miladi Takvim" denilmiştir.

Güneş yılını esas alan bu takvimde bir yıl 365 gün 6 saattir. 1 Ocak yeni yılın başlangıcıdır. Hz. İsa'nın doğumu başlangıç kabul edildiğinden, milattan önceki tarihler için "M.Ö", milattan sonrası için M.S" kısaltmaları yapılır. Kısaltma belirtilmemişse tarih milattan sonra olarak kabul edilir.

Milattan önceki tarihler, Miladi Takvimin başlangıcı olan sıfır (0)'a doğru yaklaştıkça küçülür, milattan sonra günümüze doğru büyür. Buna göre; milattan önceki tarihlerde sayıca büyük olan bir tarih, sayıca küçük olan bir tarihten daha eski bir zamanı gösterir. Milattan sonraki tarihlerde ise, küçük sayılı tarihler daha eski bir zaman, büyük sayılar ise daha yakın zamanı gösterir.

Konu ile ilgili videoyu aşağıdan izleyebilirsiniz.

Tarihe yardımcı bilimler konusuna da göz atmanızı öneririz.

Türklerin kullandığı takvimler ödevi, Türklerin kullandığı takvimler, Türklerin tarihte kullandığı takvimler.

Anatomi ders notları indir.